Con Người Có Cần Trọn Đạo Hiếu Hay Chăng

Hòa Thượng Tuyên Hóa

 

Hôm nay chúng ta hãy nghiên cứu vấn đề : “ Con người vì sao cần phải hiếu thảo với cha mẹ? Cần hiếu thảo với cha mẹ hay không cần hiếu thảo với cha mẹ?” Có hai cách giải thích vấn đề này.

Đứng trên lập trường Pháp Xuất Thế-gian thì không cần thiết phải hiếu thảo với cha mẹ. Tôi tin rằng ai nghe tôi nói câu này cũng hết sức kinh ngạc, bởi vì từ xưa tới nay chưa hề nghe qua lời như vậy. Điều các bạn biết, là người nào cũng cần phải hiếu thảo với cha mẹ, và chưa từng nghe ai nói rằng “không cần trọn đạo hiếu” cả; do đó các bạn lấy làm kinh ngạc. Nhưng nếu căn cứ vào chân lý thì chúng ta có thể nói như vậy.

Đứng trên lập trường của Pháp Thế-gian thì đương nhiên chúng ta cần phải làm tròn bổn phận hiếu thảo với cha mẹ. Theo Pháp Thế-gian thì “cây có cội, nước có nguồn,” do đó mọi người cần phải “thận chung truy viễn,” nghĩa là phải hết lòng hiếu thảo với cha mẹ. Hiếu thuận với cha mẹ, cung kính với sư trưởng, đó là việc “thiên kinh địa nghĩa,” là đạo lý của trời đất.

Căn cứ vào Pháp Xuất Thế mà nói, nếu chúng ta nỗ lực tu hành, dụng công tu tập, phát tâm đại Bồ-đề– thì đó là trọn vẹn đại hiếu, chứ không phải tiểu hiếu. Làm sao giải thích câu này? Bởi vì một khi chúng ta tu hành thành công, thì có thể siêu độ được bảy đời cha mẹ, khiến họ được sanh lên cõi trời; cho nên nói rằng:

“Nhất tử thành Phật,

Cửu tổ thăng thiên.”

Một người con thành Phật thì chín đời tổ tiên được sanh lên cõi trời–đó là đại hiếu.

Đạo hiếu có bốn thứ–đại hiếu, tiểu hiếu,viễn hiếu và cận hiếu.

Thế nào là đại hiếu? Tức là báo đền ơn cha mẹ của mình trong nhiều đời về trước, báo đền ơn sư trưởng.

Thế nào là tiểu hiếu? Tức là hiếu thảo với cha mẹ trong đời này mà thôi–lo lắng, chăm sóc, làm cho cha mẹ vui vẻ, phụng dưỡng, an ủi cha mẹ; đó tức là cung kính cha mẹ, cúng dường cha mẹ.

Thế nào gọi là viễn hiếu? Tức là kính trọng các bậc thánh hiền ngày xưa, lấy mỗi lời nói, mỗi công hạnh của họ làm gương mà bắt chước noi theo.

Thế nào là cận hiếu? Tức là ngoại trừ hiếu thảo với cha mẹ của chính mình, chúng ta còn phải biết hiếu thảo với cha mẹ của người khác nữa. Rằng:

“Lão ngô lão,

dĩ cập nhân chi lão.”

tức là chúng ta hãy coi những người lớn tuổi là tiền bối của mình và cần phải tư tưởng và hành động như họ vậy.

Pháp Xuất Thế chân chánh thì vượt trên đạo hiếu, do đó tôi mới nói rằng: “Không nên chấp trước hiếu đạo.”

Nếu mà chấp trước về sự hiếu thảo với cha mẹ thì mình vẫn còn có tư tưởng và tình cảm thương yêu–đó chỉ là vọng niệm. Cả ngày chỉ tưởng nhớ tới cha mẹ thì làm sao tu Đạo? Do đó theo chân lý mà nói thì không nên trọn đạo hiếu.

Khi tôi giảng tới đây, có người không hiểu, có người hiểu, do đó mọi người hãy nghiên cứu vấn đề này một cách sâu xa.

Hiện tại lòng người mỗi ngày mỗi sa sút, phẩm hạnh mỗi ngày một tệ hại–“nhân tâm bất cố,” lòng người không được như xưa nữa. Vì sao vậy? Bởi vì con người thế gian vốn phải hiếu thảo với cha mẹ, song le họ lại bất hiếu. Họ cho rằng hiếu thảo là tư tưởng lạc hậu, rằng cha mẹ nuôi nấng con cái là bổn phận bắt buộc. Do đó họ không trọn đạo hiếu với cha mẹ của họ. Họ bất hiếu phải chăng để tu hành? Cũng không phải. Nếu họ chân chánh tu hành, thì họ không phụng dưỡng cha mẹ mà cũng được xem là đã trọn chữ hiếu rồi. Bởi vì làm như vậy tức là trọn đại hiếu, tương lai sẽ siêu độ cha mẹ của họ lên cõi trời. Nhưng nếu họ đã không hiếu thảo với cha mẹ, cũng không tu hành, chỉ chuyên tạo đủ thứ ác nghiệp, thì trong tương lai nhất định họ sẽ đọa lạc vào ba đường ác. Điều này không còn nghi ngờ gì nữa.

Các bạn hãy xem! Hiện tại nhiều thanh niên nam nữ học thói hèn hạ, nếu không giết người đốt nhà thì cũng làm chuyện gian dâm tà đạo, không có chuyện ác gì mà họ chẳng làm. Họ nghĩ rằng làm chuyện phóng đãng, không chánh đáng như vậy tức là được tự do. Họ cho rằng không cần phải hiếu thảo với cha mẹ, mà nên học những điều xấu xa–tư tưởng như vậy thật là sai lầm! Tuy chúng ta không thể “vơ đũa cả nắm,” nhưng đại khái phần lớn thanh niên đều phạm những lỗi lầm như vậy.

Người tu hành tuy không trọn đạo hiếu với cha mẹ, nhưng có khả năng cứu cha mẹ ra khỏi biển khổ để sanh lên cõi trời. Tuy nhiên, cũng có những người chẳng những không hiếu thảo với cha mẹ, mà còn không tu hành, hằng ngày cứ làm chuyện không có đạo đức– hoặc phá hoại gia đình mình, hoặc nhiễu loạn quốc gia xã hội, làm mất an ninh trật tự. Đó tức là tự mình chặt gốc, càng chặt gốc thì càng không còn chỗ đứng, tương lai không biết sẽ ra sao. Những việc làm xấu xa như thế là những hành vi tội lỗi khó mà tha thứ được!

Ở trên tôi nói là tu hành có thể buông bỏ sự chấp trước cha mẹ, chuyên tâm nhất trí mà tu hành, thì điều đó là đúng. Song le, nếu không tu hành, cũng không làm trọn đạo hiếu, thì đó là sai. Các bạn hãy nhận thức điểm này cho rõ ràng, bởi:

 

Vạn ác dâm vi thủ,

Bách thiện hiếu vi tiên.

(Trong một vạn điều ác thì dâm dục là đứng đầu,

Trong một trăm điều lành thì hiếu thảo là trước hết.)